ازدواج یکی از مهمترین رویداد های زندگی انسان تلقی می شود،به طوری که حاصل آن تشکیل کانون خانواده به عنوان مهمترین و پایدارترین نهاد تربیتی در جامعه است. خانواده در جامعه ایرانی جایگاه اساسی دارد و برای تحکیم آن باید تلاش کرد.یکی از موضوعاتی که کانون خانواده را پیش از تشکیل تهدید می کند، اشتباه در انتخاب همسر است که این روز ها با وارد شدن مراکز اینترنتی همسر یابی اسباب ناامنی در این حوزه فراهم شده است.ازدواج های اینترنتی و همسریابی اینترنتی دو واژه ای است که در این عرصه شکل گرفته و این موضوع را به عاملی تهدید آمیز و چالش برانگیز برای جامعه تبدیل کرده که در صورت رشد و فراگیر شدن آن تبعات زیادی برای خانواده ها در پی خواهد داشت.

    

    ازدواج و همسریابی اینترنتی برای نخستین بار در فرانسه و در یکی از شهرهای اطراف پاریس شکل گرفت که فعالیت این سایت هم منوط به دوستی حداقل دوساله طرفین بود. در ایران نیز هرچند استقبال از سایت های غیررسمی همسریابی اینترنتی در میان کاربران به شدت افزایش یافته است اما این پدیده در کشور ما سابقه کمی دارد و هنوز مدت زمان زیادی از تاسیس و راه اندازی نخستین بنگاه های همسریابی اینترنتی نمی گذرد. 

    

    همسر گزینی اینترنتی در جامعه ایران یک پدیده نوظهور تلقی می شود و این پدیده در جوامع غربی سابقه بیشتری دارد. اینترنتی شدن روابط اجتماعی در جامعه امروز ایران به طرز ناباورانه ای بیان کننده این واقعیت است که گپ و گفت ها و مراودات دوستانه در دنیای مجازی در حال تبدیل شدن به فرهنگی پذیرفته شده است.

    

    حجت عرفانیان پور آسیب شناس اجتماعی در خصوص مراکز و سایت های همسریابی معتقد است:« یکی از تحولات مهم جامعه کنونی گسترش ارتباطات و تکنولوژی های جدید است. به عنوان مثال تحت تاثیر اینترنت و شبکه های اجتماعی ارتباط چهره به چهره افراد تبدیل به ارتباطات غیرحضوری و مجازی شده است و اینجاست که ازدواج از طریق اینترنت یا موسسات همسریابی شکل می گیرد.در بنگاه های همسریابی اطلاعات افراد در فرم های مخصوص ثبت می شود و سپس دختر و پسر به هم معرفی می شوند اگر آشنایی آنها با نظارت والدین صورت بگیرد قابل قبول است اما اگر فاکتور خانواده حذف شود با توجه به فرهنگ مردم ایران که خانواده در جریان ازدواج نقش مهمی دارد بعدها مشکلات بسیاری پیش می آید چرا که تنها دو فرد با یکدیگر ازدواج نمی کنند بلکه دو خانواده با یکدیگر پیوند می خورند.بنگاه های همسریابی باید توجه داشته باشند که نمی توان دو جوان را بدون درنظر گرفتن خانواده هایشان با یکدیگر آشنا کرد.حضور مشاوره خانواده در موسسات همسریابی ضروری است تا پس از آشنا کردن دو جوان با یکدیگر مشاور نیز طی جلسات مختلف بحث و گفتگو با آنها متوجه شود که آیا واقعاً به درد هم می خورند.دو جوان باید در موارد متعددی از جمله فرهنگ، آداب و رسوم، مذهب و باورها با یکدیگر مشابهت داشته باشند».

    

    بسیاری از کارشناسان معتقدند که حذف خانواده از فرایند ازدواج و ورود سایت های اینترنتی در امر ازدواج تبعات زیادی را به همراه داشته است به طوری که ازدواج های اینترنتی این سنت مقدس را به یک معامله ساده تبدیل کرده اند.در حالی که ازدواج از یک قداست و اهمیت ویژه ای برخوردار است،برای ایجاد یک زندگی مشترک، افراد باید با هم صحبت کنند، همدیگر را بشناسند و به تفاهم برسند اما در فضای مجازی چنین فرصت هایی وجود ندارد.

    

    برخی از سایت های همسریابی اقدام به سوء استفاده از جوانان و بویژه زنان می کنند.تعدادی از سایت های همسریابی از حمایت های مالی برخی افراد برخوردارند و در بررسی هایی که صورت گرفته ردی از گروه های منحرف و کاذب در تشکیل سایت ها و موسسات همسریابی به دست آمده است.این گروه های منحرف و غیراخلاقی به بهانه آسان سازی ازدواج و همسریابی، محتوا و عکس های مستهجن را منتشر می کنند.این سایت ها موجب گسترش فساد و ادبیات مستهجن می شوند.

    

    حجت الاسلام مهدی صدری کارشناس خانواده در خصوص عوارض و تبعات ازدواج های اینترنتی و چگونگی عوارض آن می گوید:
«در سایت های ازدواج که دو طرف همدیگر را هم نمی بینند، آزادی برای نگفتن حقایق بیشتر است.چنانچه تحقیقاتی پس از آشنایی ها صورت گیرد و بعد از آن اقدام به ازدواج کنند عاقلانه تر به نظر می رسد. اغلب در این گونه سایت های خاص، افراد با ذکر شرایط ویژه به دنبال اهداف غیراخلاقی و برقراری رابطه با جنس مخالف هستند.در کشور ما نیز در حقیقت اغلب آنچه به عنوان سایت های ازدواج اینترنتی رایج شده است به همین منظور بوده است اما چون بر اساس قوانین کشور، با قید دوست یابی امکان ادامه فعالیت را ندارند با پوشش ازدواج ظاهر می شوند.البته در فرهنگ ایرانی به طور معمول خانواده ها و افراد تمایلی به چنین ازدواج هایی را ندارند، زیرا هر فردی که شرایط مناسب ازدواج را داشته باشد خانواده و اطرافیان زمینه ازدواج وی را فراهم می کنند.

بنابراین افراد نیازی به حضور در سایت های مجازی همسریابی ندارند، لذا افرادی به این سایت ها وارد می شوند، که بنا بر مسائلی توان همسریابی در فضای واقعی را ندارند.چنانچه ازدواجی از طریق این سایت ها نیز رخ دهد پس از مدتی به شکست می انجامد، حتی اگر دوام یابد به دلیل این است که طرفین به دلیل مشکلات ناگزیر به ادامه هستند و نشانه توفیق این ازدواج ها نیست.در شرایطی که ازدواج های معمول و مرسوم ما که واسطه پیوندش اطرافیان هستند و طرفین نیز پس از چند جلسه گفتگو و معاشرت زندگی مشترک را آغاز می کنند، 25 تا 27درصد به طلاق ختم می شود و بیش از نیمی از طلاق ها در سال های نخست زندگی رخ می دهد، حال چگونه می توان به ازدواجی که در فضای مجازی شکل گرفته امید داشت».

    

    بررسی ها نشان می دهد چون دوستی ها و آشنایی های اینترنتی تعهدی میان افراد به وجود نمی آورد، می تواند خیلی زود به جدایی منجر شود. همچنین شناختی که از این طریق شکل می گیرد چندان کامل نیست چون ازدواج باید با آگاهی و درک عمیق صورت بگیرد.تحقیقات نشان می دهد ازدواج های اینترنتی اگر هم اتفاق بیفتند از روی عقل و منطق نیستند و متاسفانه سوءاستفاده در این سایت ها بسیار زیاد است و معمولا بیش از  90 درصد رابطه هایی که به شکلی در این سایت ها ایجاد می شود با اهداف جنسی است و اخلاق در بسیاری از موارد در این سایت ها زیر پا گذاشته می شود.شکل این سایت ها در خارج از کشور هم به صورت دوست یابی است نه همسریابی که هیچ سنخیتی با فرهنگ ما ندارد.با توجه به پشتیبانی کار های پژوهشی صورت گرفته ما به طور قطع می توانیم اعلام کنیم که اکثر کاربران این سایت ها اهدافی برای رابطه های جنسی دارند و نه ازدواج.

    

    کاظمی حقوقدان با اشاره به اینکه دختران جوان بیشترین آسیب را از فعالیت های سایت های همسریابی و انتشار مطالب دروغ در این سایت ها می بینند،می گوید:« فعالیت برخی از سایت های همسریابی موجب اشاعه فساد شده است.تنها مرکزی که حق نظارت و صدور مجوز برای مراکز همسریابی را دارد وزارت ورزش و جوانان است.سازمان نظام روانشناسی کشور هم می تواند برای ارائه مشاوره در ازدواج و تسهیل آن مجوز صادر کند.فریب در ازدواج در محیط سایبری بسیار آسان است.در فضای مجازی افراد به راحتی اطلاعات نادرستی را از خود ارائه می کنند و حتی یک مرد می تواند خود را زن معرفی کند.زنان و دختران بسیاری از طریق سایت های همسریابی فریب خورده اند و با ورود آنها به مراکز خاص زمینه سوء استفاده از آنها فراهم شده است.ماده 17 قانون جرایم رایانه ای انتشار فیلم و عکس و ارائه اطلاعات نادرست در فضای مجازی را جرم می داند. این موضوع بیشتر موجب آسیب دیدن زنان و دختران می شود.فعالیت برخی از سایت های همسریابی موجب اشاعه فحشا شده است».

    

    چون در شرایط واقعی امکان روابط میان پسران و دختران وجود ندارد، برخی از آنها با ساده انگاری به این سایت ها روی می آورند تا به ظن خود همسر مناسبشان را بیابند، در حالی که روابط در چنین سایت هایی اغلب به ازدواج منجر نشده و به همان روابط موقت ختم می شود، روابطی که می تواند آسیب های بسیاری را برای این افراد به همراه داشته باشد. فقدان آموزش به عنوان کلیدی ترین چالش امروز در بحث ازدواج این امکان را فراهم ساخته که شیوه های همسریابی در کشور تحت تاثیر برخی انگیزه های انحرافی از ماهیت دوگانه ای برخوردار شود. اثرات انحرافی این شیوه طبعا پیامدهای زیانباری را متوجه روح و روان جوانان این کشور خواهد کرد.

    

    همسریابی اینترنتی با اینکه ممکن است مراحل نهادینه شدن در کشور را طی کند اما باز هم با توجه به ماهیت پنهان فضای مجازی برای فرار انسانها از واقعیت و استفاده از نقاب در مقابل یکدیگر؛ یک شیوه انحرافی است در حالی که اتکا به این روش متضمن خطراتی است.

    

    دکتر افروز رئیس سازمان نظام روانشناسی کشور با اشاره به اینکه همسرگزینی بحث بسیار مهمی است و صرفاً افراد بابصیرت می توانند در این موضوع مداخله کنند،می گوید:« صرف اینکه دختران و پسران را در یک مکان جمع کرده و آنها را با یکدیگر آشنا کنیم و در حقیقت فضایی برای دوستی آنها ایجاد کنیم این امر همسرگزینی نیست.بسیاری از بنگاه های همسریابی مطابق با اصول غربی اقدام می کنند و نمی توانند موجب همسرگزینی مناسب شوند. از نظر من تشکیل مکان هایی برای آشنایی جوانان با یکدیگر و استفاده از افراد واسطه که بصیرت لازم را دارند می توانند جایگزین بنگاه های همسریابی شوند.سایت های همسریابی غالبا تجاری هستند و اهداف مادی دارند».

    

    امروزه بشر استفاده از وسایل ارتباط جمعی چون اینترنت، ماهواره و رایانه را جزء لاینفک زندگی خود می داند. دنیای جدید نیز شیوه نوین را برای زندگی می طلبد و از همین رو زندگی نسل جدید با نسل گذشته متفاوت شده است به طوری که بسیاری از افراد ترجیح می دهند امور روزمره و گاه ضروری زندگی خود از جمله ازدواج و تجارت را از طریق اینترنت پیگیری کنند.

    

    با نگاهی گذرا به دنیای اینترنت و تفحصی کوتاه در دنیای سایبر مشخص می شود که چند ده سایت دوست یابی و همسریابی با امکانات منحصر به فردی چون آلبوم تصاویر، تالارهای گفتگو و چت روم ها این زمینه را به وجود آورده اند که جوانان به سمت و سوی آشنایی های بی سرانجام کشیده شده بی آنکه از عواقب دردسرساز آن آگاه باشند.